Το «ΒΖΙΤ» του κάστρου

Τα κάστρα ανέκαθεν με τις ιστορίες, τους θρύλους και το μυστήριο που τα περιβάλλει ασκούν μια γοητεία και τροφοδοτούν τη φαντασία των ανθρώπων. Είχα την τύχη να γεννηθώ στη σκιά ενός Βενετικού φρουρίου, που σημάδεψε τα παιδικά μας χρόνια και έγινε σημείο αναφοράς. Τότε ήταν ακατοίκητο.

Ο τελευταίος κάτοικος του φρουρίου, ο Ιερώνυμος Στάης, αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει τον Απρίλιο του 1941 και να παραδώσει το σπίτι του στα στρατεύματα Κατοχής που το επιτάξανε και το χρησιμοποίησαν σαν κομαντατούρα (φρουραρχείο).

Έκτοτε το κάστρο δεν ξανακατοικήθηκε. Έτσι στα παιδικά μας μάτια απλωνόταν ένα έρημο κάστρο και ακούγαμε ιστορίες για πειρατές και κατακτητές Βενετούς, Γάλλους, Ρώσους, Άγγλους, Γερμανούς, Ιταλούς, ιστορίες για πρόσφυγες και εξόριστους και για πολλούς κατατρεγμένους, ιστορίες για Επισκόπους, κληρικούς, γιατρούς, πολιτικούς, στρατιωτικούς, ιστορίες για τα θαύματα της Μυρτιδιώτισσας που έχουν σχέση με το κάστρο, αλλά και θρύλους για φαντάσματα και παράξενα φαινόμενα που στην παιδική μας φαντασία διογκώνονταν και προκαλούσαν φόβο.

Ένα από αυτά τα παράξενα ήταν το περίφημο «βζιτ» το οποίο προκάλεσε πολλές συζητήσεις και αναζητήσεις ιδίως στη νεολαία της εποχής της δεκαετίας του 30, 40 και 50. Το «βζιτ» ήταν ένας παράξενος θόρυβος που ακουγόταν τα βράδια κοντά στην είσοδο του κάστρου, δίπλα στις φυλακές και στο κτίριο της φρουράς. Ήταν κάτι σαν πέταγμα πουλιού, ή σαν το χτύπημα μιας βέργας στον αέρα. Πολλές παρέες ανέβαιναν τα βράδια για να το ακούσουν και μέχρι σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που διαβεβαιώνουν ότι το άκουσαν.

Ο τότε Γυμνασιάρχης, Σπύρος Στάθης, πίστευε ότι ήταν ρεύμα αέρος που περνούσε μέσα από ανοίγματα των ερειπίων. Ο φιλόλογος καθηγητής του Γυμνασίου Κυθήρων περί το 1939-40 Γιάννης Μιχαλέτος, που ανέβαινε τα βράδια με μαθητές του κρατώντας φακούς για να εξιχνιάσουν το μυστήριο, κατέληξε ότι πρόκειται για νυχτερίδες.

Μέχρι τραγούδι γράφτηκε για το «βζιτ» από μια καλλικέλαδη καλλονή της εποχής, την Εριφύλλη Κορωναίου, μαθήτρια του Γυμνασίου τότε, που το τραγουδούσε η νεολαία. Σήμερα το «βζιτ» δεν ακούγεται πια. Στη στεγνή και βιαστική εποχή μας τα παιδιά δεν ακούνε πια τοπικές ιστορίες και θρύλους. Τα κάστρα δεν αποπνέουν πια τη μαγεία και το μυστήριο που είχαν κάποτε…

(Αφιερωμένο στον κ. Κοσμά Παστό, που είναι ο τελευταίος επιζών Κυθήριος που κοιμήθηκε στο Κάστρο)