Στα Κύθηρα την εποχή των σκλαβοπάζαρων

Όταν η θαλασσοκράτειρα Βενετία κυριαρχούσε στις θάλασσές μας και ιδιαίτερα το 16ο,17ο,18ο αι, μουσουλμάνοι πειρατές από τα Αφρικανικά παράλια εξαπέλυαν αιφνιδιαστικές επιδρομές στα νησιά μας και στις παράκτιες περιοχές σκορπίζοντας τη φρίκη και τον όλεθρο στο πέρασμά τους. Τα Κύθηρα υπέφεραν πολλά από αυτή τη μάστιγα και κάποια τοπωνύμια των Κυθήρων, όπως Τουρκαύλακο, Τουρκοστάσι, Κακή Μέλισσα, θυμίζουν το ολέθριο πέρασμά τους. Γι αυτό το λόγο τα χωριά μας χτίστηκαν στην ενδοχώρα του νησιού, μακριά από τα εκτεθειμένα παράλια, σε πιο ασφαλείς ορεινές τοποθεσίες και μάλιστα σε κάποια σημεία του νησιού μας χτίστηκαν πύργοι-παρατηρητήρια για τον έλεγχο των ύποπτων κινήσεων στη θάλασσα.

Οι φοβεροί πειρατές της Μπαρμπαριάς, που έγιναν ο φόβος και ο τρόμος στο Αιγαίο, άρπαζαν ό,τι έβρισκαν στο πέρασμά τους και οδήγησαν χιλιάδες χριστιανούς σκλάβους στα σκλαβοπάζαρα. Μεταξύ αυτών πολλοί Κυθήριοι. Στα νησιά του Ιονίου είχαν οργανωθεί ειδικά ταμεία για την εξαγορά των σκλάβων . Στα Κύθηρα ο Επίσκοπος έδινε ρητή εντολή στους εφημερίους να περιέρχεται στους ναούς ειδική κασσελέτα για να ρίχνουν τον οβολό τους οι πιστοί για το σκοπό αυτό. Ακόμα διατηρείται στην εκκλησία μας, στην ακολουθία του Αποδείπνου η φράση «υπέρ αναρρύσεως των αιχμαλώτων» Με τα χρήματα αυτά έστελναν ειδικούς πληρεξούσιους στα μέρη όπου γινόταν δουλεμπόριο και έκαναν τη διαδικασία της εξαγοράς. Κάποιοι τυχεροί Κυθήριοι είχαν την τύχη να εντοπισθούν και να εξαγοραστούν. Σέ μια διαθήκη του 1568 στα Κύθηρα, ο διαθέτης πατέρας παπά Μάρκος Τζάννες αφήνει στο γιο του το Γιώργη περισσότερα από τα υπόλοιπα παιδιά του από την περιουσία του, διότι «…και έκαμεν σκλάβος χρώνους δεκαοχτώ και δεν απείστησεν….»1 Προφανώς αυτός ο κληρονόμος ήταν από τους τυχερούς που εξαγοράστηκαν και επέστρεψαν στα Κύθηρα.

1) Εμμανουήλ Δρακάκη: Εμμανουήλ Κασιμάτης Νοτάριος Κυθήρων (1560-1582) Αθήνα 1999. Έκδοση της Εταιρείας Κυθηραϊκών Μελετών.