Πρόσφυγες στα Κύθηρα

Με αφορμή το δράμα των προσφύγων από τη Συρία, που δεν αφήνει ασυγκίνητους και τους πιο αδιάφορους, αν ξεφυλλίσομε την ιστορία των Κυθήρων, θα δούμε ότι στην πορεία των αιώνων τα Κύθηρα πολλές φορές δέχτηκαν πρόσφυγες και έγιναν καταφύγιο κατατρεγμένων της ιστορίας, από το Μωριά το 12ο και αργότερα το 18ο αι. με τα Ορλωφικά, από την Κρήτη με την Οθωμανική κατάκτηση το 17ο αι., από τα νησιά με την Ελληνική Επανάσταση, από τη Θράκη με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο κ.τ.λ.

Στο Τοπικό Αρχείο Κυθήρων σε απογραφές της Αγγλοκρατίας σώζονται τα ονόματα των προσφύγων που φιλοξενούνταν σε Κυθηραϊκές οικογένειες.

Η πιο συγκλονιστική περίπτωση προσφύγων στα Κύθηρα είναι αυτή που κατέγραψε ένας Άγγλος περιηγητής το 1810, ο JOHN GALT, στενός φίλος του Βύρωνα. Η υπόθεση έχει ως εξής: Με τη Β’ Γαλλοκρατία στα 7νησα (1807-1809) στους Ναπολεόντειους χρόνους, ήρθε διοικητής στα Κύθηρα ο διαβόητος Ποέριος, τον οποίο ο GALT χαρακτηρίζει Καλαβρό προδότη, άθλιο και αποκρουστικό, ενώ ένας Κυθήριος χρονικογράφος τον αποκαλεί επικατάρατο και θεοκατάρατο. Κατά την περίοδο λοιπόν που ήταν κυβερνήτης στα Κύθηρα, 600 Αλβανοί εργάτες διωγμένοι από το Μωριά ζήτησαν μόνιμο καταφύγιο στα Κύθηρα και για να τους επιτρέψει την εγκατάσταση ο Ποέριος τους πήρε ένα γενναίο χρηματικό ποσό.

Τα Κύθηρα όμως εκείνη την εποχή υπέφεραν από έλλειψη σιτηρών και δεν είχαν τη δυνατότητα να θρέψουν τόσα νέα στόματα. Τότε ο Ποέριος τους διέταξε να φύγουν χωρίς να τους επιστρέψει τα χρήματα. Οι πρόσφυγες παραπονούμενοι για την αδικία, ετοιμάστηκαν να φύγουν και μαζεύτηκαν κοντά στον Αυλαίμονα περιμένοντας καράβι. Όμως ο άνεμος δεν ήταν ευνοϊκός και καθυστερούσε η αναχώρηση. Ο Ποέριος, επειδή πίστευε ότι σκόπιμα καθυστερούσαν, αποφάσισε να τους ξεφορτωθεί με ένα σατανικό σχέδιο. Έδωσε εντολή να δηλητηριάσουν το πηγάδι από το οποίο υδρεύονταν με αποτέλεσμα να πεθάνουν 23 από τους πρόσφυγες, που δεν πρόλαβαν να αντιληφθούν την αποτρόπαιη πράξη. Οι υπόλοιποι έσπευσαν να εγκαταλείψουν το νησί με ό,τι μέσον μπορούσαν. Το έγκλημα επιβεβαιώθηκε και φωτίστηκε στις λεπτομέρειες όταν ο Ποέριος έφυγε από τα Κύθηρα, οπότε βρέθηκε στα χαρτιά του μια επιστολή προς ανώτερο αξιωματικό, στην οποία προσπαθεί να δώσει εξηγήσεις. Για την εγκληματική του πράξη ο Ποέριος στάλθηκε στην Αγγλία, όπου δικάστηκε και καταδικάστηκε.