Η ζούλα στο Τσιρίγο

«Εγώ είμαι η ζούλα στους καιρούς, Ρήγισσα στο Τσιρίγο…………..»

Σ αυτούς τους παλιούς στίχους αποτυπώνεται η φυσιογνωμία αυτού του οικόσιτου και όχι μόνον ζώου. Αναμφισβήτητα η ζούλα (η κατσίκα) είναι το ζώο που είναι συνδεδεμένο με την ιστορία των Κυθήρων περισσότερο από άλλα ζώα.

Τα περισσότερα σπίτια είχαν την κατσίκα τους για το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας. Η γίδα βραστή ηταν ανέκαθεν ενα σπέσιαλ φαγητό, όπως και το κατσικάκι φρικασέ, ή κοκκινιστό. Οι μαντραδόροι των κατσικιών είχαν μάντρες με 100, 200, 300 κατσίκια και προμήθευαν τους χασάπηδες.

Πολλές φορές στην εποχη των αγροφυλάκων οι κατσίκες, αυτά τα ατίθασα ζώα, ήταν αιτία δικαστικών διενέξεων για αγροζημίες. Τα κατσίκια, ιδιαίτερα τα αγριοκάτσικα κάνουν μεγάλες ζημιές στις ελιές, στα αμπέλια, στις μπαμπακίες και γενικά όπου βρεθούν. Λένε ότι από το δάγκωμα της κατσίκας τα γροθία, τα μπρατσέλια της ελιάς δηλητηριάζονται και δεν συνέρχονται πια. Τα μικρά κατσικάκια μέχρι 40 ημερών τα κουμιάζανε, δηλ. τα περιόριζαν και τα σκέπαζαν σε κοφίνια ή σε κάσες, πρωί βράδυ μετά το φαγητό για να μη χοροπηδούν και αδυνατίζουν και για να διατηρηθεί καθαρή η πιτύα ( το στομαχάκι) του κατσικιού που το χρησιμοποιούσαν για το τυροκομείο.