Η λαϊκή εξέγερση στα Κύθηρα το 1781
Η μοναδική λαϊκή εξέγερση κατά την περίοδο των Βενετών στα Κύθηρα είναι του 1781. Σύμφωνα με τον ογκώδη σχετικό φάκελο της δικογραφίας που εντοπίστηκε στα Αρχεία της Βενετίας, στις 12 Φεβρουαρίου το 1781 με το γρηγοριανό ημερολόγιο, ο Βενετός Προβλεπτής (διοικητής) στα Κύθηρα Πέτρος Μαρτσέλος, ο οποίος ασκούσε και δικαστική εξουσία, βρισκόταν στον Ποταμό με την ακολουθία του, το Γραμματέα, το βοηθό του για τα δικαστήρια, τον Καπετάνιο της Πολιτοφυλακής, ένα Σύνδικο της Κοινότητας και δύο στρατιώτες. Το πρωί αξημέρωτα άρχισε να μαζεύεται μπροστά στο κατάλυμα του Προβλεπτή πλήθος οπλισμένων, περισσότερα από 100 άτομα, με επικεφαλής έναν εκπρόσωπο των Καστρισιανίκων, ένα των Λογοθετιανίκων και μερικούς παπάδες. Οι διαμαρτυρόμενοι ζητούσαν να επιστρέψει ο Προβλεπτής στη Χώρα, στην έδρα του, και από εκεί να δικάζει τις υποθέσεις τους. Όταν ο Καπετάνιος της Πολιτοφυλακής, Δημητράκης Κασιμάτης, βγήκε έξω και ζητούσε εξηγήσεις από τους συγκεντρωμένους, τους μούτζωσε και εξαπέλυσε βαριές βρισιές αποκαλώντας τους «σκυλιά» «κερατάδες» κ.α. Στη συνέχεια επιτέθηκε στον παπά Γιώργη Αρώνη τραβώντας τον από τα ρούχα και τα γένια. Η κατάσταση εκτραχύνθηκε και οι συγκεντρωμένοι άρχισαν να πετροβολούν το κατάλυμα του Προβλεπτή και σκέπτονταν να βάλουν φωτιά. Τελικά αποσοβήθηκαν τα χειρότερα και ο Προβλεπτής επέστρεψε στη Χώρα, ενώ οι διαμαρτυρόμενοι απέσπασαν την υπόσχεση να μην αναφερθούν τα γεγονότα στην Κέρκυρα και να μην αποστέλλει ο Προβλεπτής στρατιώτες και να επιδίδουν αδίκως κλητεύσεις στους κατοίκους.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες στη δικογραφία τα γεγονότα στον Ποταμό οφείλονται στο γεγονός ότι δεν λειτουργούσε η δικαιοσύνη και οι άνθρωποι που περιστοίχιζαν τον Προβλεπτή τρομοκρατούσαν και τυραννούσαν τους φτωχούς χωρικούς και επινοούσαν διάφορες κατηγορίες εις βάρος τους για να τους αποσπούν χρήματα εκβιαστικά με την απειλή φυλάκισης. Έτσι τον Καπετάνιο της Πολιτοφυλακής, Δημητράκη Κασιμάτη, στις καταθέσεις τους οι χωρικοί τον αποκαλούν « ξιπασμένο και κακό δαίμονα» επειδή αυτός μαζί με άλλους υπαλλήλους του Προβλεπτή είχαν ταλαιπωρήσει τόσο πολύ το λαό.
Αυτή ήταν η πρώτη φορά που ξεσηκώθηκαν χωρικοί από διάφορα χωριά των Κυθήρων διεκδικώντας τα δίκαιά τους.
ΠΗΓΗ: Καίτη Αρώνη-Τσίχλη: Οι «αγροτικές» εξεγέρσεις στα Κύθηρα των ετών 1780 και 1800. Περιοδικό ΝΟΣΤΟΣ του ΟΜΙΛΟΥ ΚΥΘΗΡΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ τ. 10 Αθήνα 2023