Δύο οικογένειες φωτογράφων στα Κύθηρα σημάδεψαν τον 20ό αι.
Η οικογένεια Φατσέα και η οικογένεια Σοφίου. Αυτοί οι καλλιτέχνες φωτογράφοι, εκτός από τα εκπληκτικά πορτρέτα Κυθηρίων που μας άφησαν, αποτύπωσαν με σπάνια ευαισθησία την κοινωνική ζωή και τα σπουδαιότερα θρησκευτικά και πολιτικά γεγονότα των Κυθήρων.
Η Αρετή Σοφίου το γένος Κατσούλη ήταν από τις πρώτες γυναίκες φωτογράφους και εργάστηκε στην Αθήνα κοντά σε γνωστούς επαγγελματίες στις αρχές του 20ού αι. Όταν πέθανε σε νεαρά ηλικία την διαδέχθηκε στη φωτογραφική τέχνη ο σύζυγός της Δημήτριος Σοφίος, που είχε το εργαστήριό του στα Λογοθετιάνικα. Ο γιος τους Εμμανουήλ Σοφίος που παρέλαβε τη σκυτάλη άφησε ένα σπάνιο και πολυτιμότατο αρχείο με χιλιάδες αρνητικά, στο οποίο καταγράφεται όλη η ζωή στα Κύθηρα μέχρι τη δεκαετία του ’70. Την οικογενειακή παράδοση σήμερα συνεχίζει η εγγονή του, Εβίτα Προβατάρη- Σοφίου.
Εκτός από τη οικογένεια Σοφίου, η δεύτερη σπουδαία οικογένεια επαγγελματιών φωτογράφων ήταν η οικογένεια Φατσέα από το Λειβάδι. Ο Παναγιώτης Φατσέας ξεκίνησε τη φωτογραφία επαγγελματικά γύρω στο 1910. Πέθανε πρόωρα το 1938 και συνέχισαν τα παιδιά του Μανώλης και Χαράλαμπος που είναι όπως και ο Μανώλης Σοφίος οι φωτογράφοι των παιδικών και των νεανικών μας χρόνων. Οι πολύτιμοι φίλοι μας, που μας συντρόφεψαν στις εκδρομές μας, στις γιορτές, στις χαρές και τις λύπες. Ήταν παρόντες σε όλα τα κοινωνικά και ιστορικά γεγονότα στο νησί μας, είχαν άριστα οργανωμένο εργαστήριο στο Λειβάδι και δημιούργησαν ένα αρχείο πολυτιμότατο και πλουσιότατο που περιλαμβάνει εκτός των άλλων περίπου 2500 γυάλινες αρνητικές πλάκες από τις λήψεις του Παναγιώτη Φατσέα.
Μετά την Κατοχή οι αδελφοί Φατσέα έφεραν στα Κύθηρα κινηματογράφο. Θα μείνει αξέχαστο στη μνήμη μας το θερινό σινεμά στο Λειβάδι, ενας κήπος με αγιόκλημα και γιασεμιά και τη Μελίνα να παίζει τη “Στέλλα”…