Στο Τοπικό Αρχείο Κυθήρων, ανάμεσα στα άλλα πολυτιμότατα ντοκουμέντα που έχουν διασωθεί από το 16ο μέχρι τον 20ό αι. υπάρχουν και εκατοντάδες προικοσύμφωνα, τα οποία είναι ένας θησαυρός για τη μελέτη της λαογραφίας στα Κύθηρα, για τη μελέτη της νοοτροπίας, της κοινωνικής διαστρωμάτωσης, της θέσης της γυναίκας κ.τ.λ.
Τα προικοσύμφωνα συντάσσονταν στο νοδάρο (συμβολαιογράφο) ενώπιον 2-3 μαρτύρων, παρουσία του πατέρα της νύφης, ή της μητέρας, αν ο πατέρας είχε πεθάνει, του γαμπρού, ή του πατέρα του γαμπρού. Το συμβόλαιο της «υπαντρικής υποθέσεως» συντασσόταν πάντοτε «εν ονόματι του αιωνίου Θεού» και με την επίκληση της Παναγίας, του Προδρόμου, του αγίου Προκοπίου κ.α.
Μια συνηθισμένη προίκα το 16ο αι. πριν από 450 χρόνια στα Κύθηρα με μόμπιλε και στάμπιλε (κινητά και ακίνητα) ήταν ως εξής:
Μισό σπίτι
Ένα αμπέλι φραγκάτο (απαλλαγμένο από φεουδαλικό φόρο) 3 εργατών
Ένα χωράφι 3 μουζουριών
2 ταύλες
2 στρίποδα
1 φτερόν (στρώμα)
1 πάπλωμα
1 ζευγάρι σεντόνια 18 πηχών
2 προσκεφαλάδια φουρνήδα (διακοσμημένα)
1 κασέλα
1 μαντήλα 4 πηχών
4 μαντιλόπουλα
6 φορέματα
6 πουκάμισα
1 ζευγάρι μάνικες τσόχινες
1 ζευγάρι καλτσούνια τσόχινα
1 ζευγάρι καλτσούνια μπαμπακερά
1 σκέπη
1 κεφαλαρά
2 κρεβετζούρια (κλινοσκεπάσματα)
4 μπόλιες
1 χάρκωμα
1 πινακωτή
1 σκάφη
1 κνισάρα
1 ζευγάρι χερόχτενα
1 σιδεροστία
1 σούγλα
2 βαρέλες
1 ξύστρα
1 αργαστήρι φουρνίδο
Μιας αρχοντοπούλας η προίκα μπορούσε να υπολογιστεί σε 400 δουκάτα. Δουκάτο ήταν το κατ’εξοχήν Βενετικό νόμισμα που λεγόταν και φλουρί, ή τσεκίνι. Μπορούσε να πάρει στο χέρι, 100 δουκάτα και τα υπόλοιπα να τα πάρει σε ασήμι, χρυσάφι, ρουχισμό, ακίνητα, που ειδικοί στιμαδόροι (εκτιμητές) εκτιμούσαν την αξία τους.
Πολύ ωραία αναφορά για την παράδοση των Κυθήρων για τον. γάμο. Αντί να γίνει κάτι πρόχειρο του χρόνου. Προτείνω να αναλάβει αυτό το έθιμο μια πολιτιστική και θεατρική ομάδα και να το παρουσιάσει την επόμενη Αποκριά . Όμορφα και παραδοσιακά.