Το πρώτο χειροκίνητο-ζωοκίνητο ελαιοτριβείο στα Κύθηρα, μετά από τους πρωτόγονους κυλίνδρους, δημιουργήθηκε το 1849 στο Μανιτοχώρι από το Γερουσιαστή Ιωάννη Καλούτση. Σιγά σιγά τα χειροκίνητα πολλαπλασιάστηκαν και κατά τον 20ό αι. λειτούργησαν και τα πρώτα μηχανοκίνητα. Κατά το 1923 λειτουργούν στα Κύθηρα 2 μηχανοκίνητα ελαιοτριβεία, 1 στον Ποταμό, του Μιχάλη Μεγαλοκονόμου και ένα στο Λειβάδι, του Γαβρίλη Χάρου.
Παράλληλα λειτουργούν 30 χειροκίνητα- ζωοκίνητα ελαιοτριβεία.
Κοινότης Κυθήρων(3)
Κοινότης Λειβαδίου(3)
Κοινότης Κοντολιανίκων(2)
Κοινότης Καρβουνάδων(2)
Κοινότης Πιτσινιανίκων(3)
Κοινότης Μυλοποτάμου(1)
Κοινότης Φρατσίων(2)
Κοινότης Ποταμού(4)
Κοινότης Καραβά(2)
Κοινότης Λογοθετιανίκων(2)
Κοινότης Αρωνιαδίκων(1)
Κοινότης Φριλιγκιανίκων(1)
Κοινότης Μητάτων(4)
Το 1924 λειτούργησε το 3ο μηχανοκίνητο στα Κύθηρα, του Δαπόντε-Σιγούρου στη Χώρα. Αργότερα κάποια χειροκίνητα τα μετέτρεψαν σε μηχανοκίνητα, του Μπαγιώκου στα Πιτσινιάνικα, του Δαμιανού Βλαντή στις Καλοκαιρινές, το Συνεταιρικό του Ποταμού, του Εμμ. Μεγαλοκονόμου στον Ποταμό, του Τζώρτζη Μεγαλοκονόμου στο Λειβάδι, του Λουράντου στα Τσικαλαρία, του Τζάννε-Μπαλά στον Άγιο Ηλία, του Κορώνη στα Βιαράδικα, του Μαλακού στα Βιαράδικα, του Καρύδη στο Μυλοπόταμο.
Στη δεκαετία του ’30 δημιουργήθηκε το ελαιοτριβείο του Μαλάνου-Λεουσάκη στο Μυλοπόταμο, το δεύτερο του Μιχάλη Μεγαλοκονόμου, στα Μητάτα και το τρίτο του ιδίου, στην Αγία Αναστασία. Το 1937 ιδρύθησαν στον Καραβά 2 νέα ηλεκτροκίνητα ελαιοτριβεία: του Δημητρίου Κορωναίου-Τζιμάκου (νυν ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΟ ΚΑΡΑΒΑ) και του Πολυχρόνη Κατράκη στη θέση Νεοχώρι.
Το 1953 ξεκίνησε τη λειτουργία του το 19ο μηχανοκίνητο ελαιοτριβείο στα Κύθηρα, του Συνεταιρισμού Λειβαδίου.
Από αυτά σήμερα στα Κύθηρα λειτουργούν μόνο τα 4 πλήρως εκσυγχρονισμένα, τα δύο συνεταιρικά εργοστάσια, στον Ποταμό και στο Λειβάδι, του Γαβρίλη Χάρου στο Λειβάδι και του Λουράντου στα Τσικαλαρία.
Από τα υπόλοιπα χειροκίνητα και μηχανοκίνητα κάποια σώζονται με τον εξοπλισμό τους, πολύτιμα μουσεία της ιστορίας της βιομηχανίας στα Κύθηρα, άλλα είναι ερειπωμένα βιομηχανικά κτίρια, σεβαστά λείψανα του παρελθόντος.
ΠΗΓΗ: Σπύρου Στάθη, Κυθηραϊκή Επιθεώρησις 1923
Μανόλη Δαπόντε: Η ελιά και τα λιοτρίβια στα Κύθηρα.
Οι πρωτοπόροι στα Κύθηρα
Οι φωτογραφίες από το βιβλίο του Μανόλη Δαπόντε: Η ελιά και τα λιοτρίβια στα Κύθηρα