Σήμερα το απόγευμα και αύριο στα Κύθηρα πανηγυρίζομε την αγία Ελέσα, που ανήκει στην τοπική μας αγιολογία. Κατά το συναξάριό της η αγία ήταν από την Πελοπόννησο και κατέφυγε στα Κύθηρα κυνηγημένη από τον πατέρα της, ο οποίος την ακολούθησε και την αποκεφάλισε, επειδή αρνήθηκε να απαρνηθεί την πίστη της.
Το μαρτύριο της αγίας τοποθετείται γύρω στο 375 μ.χ. στους λεγόμενους, λόγω ελλείψεως πηγών, σκοτεινούς χρόνους, σε περίοδο ερήμωσης ή οπωσδήποτε αραιής κατοίκησης των Κυθήρων.
Το προσκύνημα της αγίας είναι σε ψηλό βουνό, στα δυτικά του νησιού και είναι ένα υπέροχο μπαλκόνι των Κυθήρων προς το Ιόνιο. Η παράδοση λέει ότι κάθε χρόνο την 1η Αυγούστου έρχονταν προσκυνητές από τη Μάνη, τιμούσαν την αγία και πάνω από τον τάφο της χτίστηκε ο πρώτος ναός. Το 1871 χτίστηκε ο νέος ναός στο ρυθμό που χτίστηκαν οι πλείστοι ναοί στα Κύθηρα, μονόχωρος, καμαροσκέπαστος και γύρω άπό το ναό χτίστηκαν κελιά, όπου διαμένουν οι προσκυνητές κατά την περίοδο του 15Αύγουστου.
Σ’ ένα βουνό ύψους 400 μ. και πλέον, με τη μοναδική θέα στο Ιόνιο, ο “δεκαπεντισμός” με τον παρακλητικό κανόνα κάθε απόγευμα είναι μια εμπειρία αξέχαστη. Οι δεκαπεντιστάδες τα παλιά χρόνια ανέβαιναν με τα γαϊδουράκια και με τη λιτή κουμπάνια τους για τις ημέρες της νηστείας.
Το 1951 ανέβη το πρώτο αυτοκίνητο στο βουνό, με τη διάνοιξη ενός δύσκολου και επικίνδυνου δρόμου και έτσι το συγκρότημα εκσυγχρονίστηκε και διαθέτει όλες τις ανέσεις.