Ένα αιματηρό επεισόδιο στο Καψάλι την Πρωτομαγιά του 1798

Ως γνωστόν τον Αύγουστο του 1797 οι δημοκρατικοί Γάλλοι κατέλαβαν τα Κύθηρα και κατέλυσαν την κυριαρχία των Βενετών. Δυ-στυχώς οι χαρές και τα πανηγύρια κατά το «1ον ετος της Κυθηραίων ε-λευθερίας» δεν κράτησαν πολύ. Η Μουνιτζιπαλιτά Προβιζόρια Κυθήρων (προσωρινή διοίκηση) εις το όνομα της εξουσίας του λαού δεν ανταπο-κρίθηκε στις προσδοκίες των Κυθηρίων, προκάλεσε δυσαρέσκειες και δεν άντεξε παραπάνω από ένα χρόνο. Ήδη από τις αρχές του 1798 οι Άγγλοι, , άρχισαν να παρενοχλούν  τους Γάλλους στα 7νησα και εξελιχθήκαν ο κυριότερος αντίπαλός τους. 

Στις 30 Απριλίου 1798 ένα καράβι Εγγλέζικο ήρθε στο λιμάνι του Αυλαίμονα και έκαψε κατά λάθος ένα καράβι Ελληνικό, νομίζοντας ότι ήταν Γαλλικό. Την ίδια μέρα η Γαλλική φρεγάτα «Φλώρα» κατέ-πλευσε στο Καψάλι  με το νέο διοικητή του νησιού και 60 Γάλλους στρατιώτες για την ασφάλεια του τόπου. Ξημερώνοντας η Πρωτομαγιά το Εγγλέζικο καράβι από τον Αυλαίμονα έστειλε στο Καψάλι 4 φελούκες με ασκέρι και έκαναν επίθεση στη Γαλλική φρεγάτα. Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου σκοτώθηκαν 12 Γάλλοι και μερικοί Άγγλοι. Εκ των πρω-ταγωνιστών εις το επεισόδιο αυτό ήταν ο Κυθήριος Αντώνιος Κοντολέων του Ιερωνύμου. 

Ο Κοντολέων ήταν σπουδαίος ναυτικός στην υπηρεσία των Άγγλων. Ταξίδευε με μπαστιμέντα εγγλέζικα και με την ιδιότητά του αυτη είχε άμεση σχέση και συνεργασία με τον πρόξενο της Αγγλίας στα Κύθηρα Εμμ. Καλούτση, διακεκριμένη προσωπικότητα της εποχής εκεί-νης, γνωστό και από το ναυάγιο του Έλγιν στον Αυλαίμονα. Μετά το ε-πεισόδιο στο Καψάλι, ο Κοντολέων απουσίασε για ένα χρόνο από τα Κύ-θηρα. Τον Ιούνιο του 1799, σε μια πολύ ταραγμένη περίοδο για τα Κύ-θηρα, γύρισε στο νησί, για να δει την οικογένειά του  και την περιουσία του, φοβούμενος ότι οι Γάλλοι για αντίποινα  του είχαν προξενήσει ζη-μιές. Τελικά στα Κύθηρα δεν βρήκε ζημιά στην περιουσία του, βρήκε όμως ένα προτσέσο, μια δίκη. Το γεγονός εξιστορεί ο ίδιος αργότερα, το 1806, σε μια αναφορά του στις δικαστικές αρχές του τόπου, σε μια δίκη άσχετη με τα παραπάνω περιστατικά. «Εγώ ηλθα εις την πατρίδα μου εις τους 1799 Ιουνίου 3, με απόφασιν διά να λάβω απόδιξες εις το τι με ειχαν ζημιόση οι Φραντζέζοι, οπού τότε ολίγον προτήτερα ειχαν την εξουσίαν και το Γγοβέρνω του τόπου. Και να επιστρεύσω παρευθής εις την δούλευσην, οπού έλαβα την τιμήν και ευρίσκουμουν και ακολουθώ να ημαι, του πολυχρονεμένου και Ανικητου Βασιλέος μου της Μεγάλης Βρετανίας….όθεν ερχόμενος και μην ευρίσκωντας μηδέ μίαν ζημίαν καμωμένην από αυτούς εις εκείνα οπού με απαρθένευαν παρά μόνον ένα προτζέσω, με το οποίω με επαράστεσαν και αποφάσισαν δια ένοχον μεγάλου εγκλήματος διά το ασάλτο και ατάκο οπού ήχαμε κάμη με τις φελούκες της φρεγάτας Φλώρας και επήραμε το Μπρόγ της Νατσιόνς τους του πολέμου, ονομαζόμενον Μανδοβί, από το πόρτο του Καψαλί-ου….»

Ο Κοντολέων μετά την τακτοποίηση των υποθέσεών του στα Κύθηρα, ετοιμάστηκε να ξαναγυρίσει στη δούλεψη των Άγγλων. Μάλιστα ο Σπυρίδων Φορέστης, Μηνίστρος  της Μεγάλης Βρετανίας εις την Κέρ-κυρα, παρακινούσε τον Κοντολέοντα μέσω του Εμμ. Καλούτση να επιστρέψει και τον διαβεβαίωνε ότι σε λίγο καιρό θα καταφθάσουν στην Κέρκυρα μπαστιμέντα εγγλέζικα και θα μπορούσε να μπαρκάρει. Τελικά ο Αντώνιος για οικογενειακούς λόγους δεν εμπαρκάρησε και κατά τον Ιούλιο του 1800 με την αναχώρηση των Ρώσσων από τα Κύθηρα, ανέλαβε τη διοίκηση του Κάστρου της Χώρας. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Α-ντώνιος ήταν αδελφός του ιατρού Ιωάννου Κοντολέοντος, ο οποίος διε-τέλεσε Πρύτανις Κυθήρων το 1809 «πατριώτης πρώτος εις θέσιν» ενώ-αργότερα  υπηρέτησε ως Έπαρχος Κυθήρων και βουλευτής στην Κέρκυρα επί αγγλοκρατίας. Επίσης ήταν ο πρόπαππος μιας διακεκριμένης προ-σωπικότητας των Κυθήρων, του αείμνηστου γιατρού καθηγητή Εμμα-νουήλ Κοντολέοντος, διευθυντή της χειρουργικής κλινικής του Ιπποκρα-τείου και του Λαϊκού Νοσοκομείου στην Αθήνα.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Ασάλτο ( ιταλ. Assalto )=έφοδος

Ατάκο ( ιταλ. Attacco)=επίθεση

Νατσιόν (ιταλ.nazione )=έθνος, κράτος.

Μπαστιμέντα ( ιταλ. Bastimento)= πλοίο 

ΠΗΓΕΣ

Τοπ. Αρχείο Κυθήρων. Νοτάριος Δράκος Μορίζος ( βιβλίο ε.τ. 1803- 1809)

Ανδριτσάκη- Φωτιάδη- Μ. Πετρόχειλου « Κυθηραϊκά μελετήματα» σελ.175

Σ. Στάθη « Κυθηραϊκή επιθεώρησις 1923» σελ. 345.

Εδημοσιεύθη στην εφημερίδα ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ