Τετράδια από σχολεία των Κυθήρων την εποχή του κονδυλοφόρου

Άλλοτε η σχέση μας με το αλφάβητο ήταν εντελώς διαφορετική, διότι τα γράμματα τα χαϊδεύαμε και ζούσαμε το κείμενο, είτε γράφαμε ιδιωτική επιστολή, είτε συνταγή μαγειρικής, είτε τα μαθήματα του σχολείου και προσπαθούσαμε να παρουσιάσομε ένα όσο το δυνατόν ευπρόσωπο κείμενο.

Εξ άλλου οι Έλληνες έχομε μεγάλη παράδοση στην καλλιγραφία. Μέχρι τη δεκαετία του ’70 υπήρχε στα Δημοτικά υποχρεωτικό μάθημα καλλιγραφίας–ιχνογραφίας, ένα μάθημα γεμάτο τέχνη και καλαισθησία, για το οποίο απαραίτητη ήταν η χρήση κονδυλοφόρου και μελάνης, που μέσα σε ειδικά μπουκαλάκια τοποθετούνταν σε μια ειδική τρύπα του ξύλινου θρανίου.

Ο δάσκαλος απαιτούσε αυστηρά αρμονία γραμμάτων και το εκπαιδευτικό σύστημα είχε αναδείξει τη γραφή σε μία από τις καλές τέχνες. Σήμερα άλλαξε η σχέση του ανθρώπου με το αλφάβητο, η καλλιγραφία ξεχάστηκε και η παραδοσιακή γραφή, που κάποτε ήταν ιεροτελεστία, περιορίστηκε.

Σήμερα οι άνθρωποι επικοινωνούν ηλεκτρονικά και πατούν τα πλήκτρα με ταχύτητα αστραπής, ενώ τα παλιά καλλιγραφημένα τετράδια είναι νοσταλγικά κατάλοιπα ενός ξεπερασμένου πλέον εκπαιδευτικού συστήματος, το οποίο επέβαλε αυστηρές τιμωρίες προς χάριν της ορθής και καλής γραφής.

Είναι γνωστό το Βυζαντινό μαθητικό τραγούδι που έλεγαν οι μαθητές όταν άρχιζαν να γράφουν «άρξον χειρ μου αγαθή, γράψον γράμματα καλά, μη δαρθής, μην παιδευθής και εις τον φόρον εντραπής»